Տիգրան Երկրորդ Մեծ

Տիգրան Երկրորդ Մեծի տերության ստեղծումը:

Ներկայացնել Տիգրան Մեծի ռազմաքաղաքական քայլերը:

Տիգրան 2-ը դաշինք կնքեց Պոնտոսի արքա Միհրդատ 6-ի հետ։ Ըստ դաշինքի հայ-պոնտական զորքերը Ք․ ա․ 93 թ․ նվաճեցին Կապադովկիան, որի արքան հռոմեացիների դաշնակիցն է։ Կապադովկիայի տարածքը միացվեց Պոնտոսին, իսկ շարժական ամբողջ գույքը և գերիներն անցան Հայոց թագավորությանը։ Տիգարն 2-ը սկսեց նախապատրաստվել Պարթևստանի դեմ պատերազմի՝ պատանդության դիմաց Պարթևներին զիճած հայկական հողերը ազատագրելու և Մեծ Հյաքին վերամիավորելու համար։ Ք․ ա․ 87 թ․ Տիգրան Մեծն արշավեց Պարթևաստանի վրա ու հասավ մինչև մայրաքաղաք Էքբատան։ Պարթևական արքունիքը Տիգրան Մեծին շնորհեց <<Արքայից արքա>> տիտղոսը։ Տիգրան Մեծը ոչ միայն վերադարձրեց հայկական տարածքները, այլև ստեղծեց մեծ տերություն, որի հարավային սահմանը հասնում էր մինչև Պարսից ծով։

Ք․ ա․ 94 թ․ Տիգրանը պարտության մատնեց այնտեղ իշխող Արտանես Երվանդունուն։ Այդ հաղթանակի շնորհիվ նա վերամիավորեց Ծոպքը։

Գրավոր ներկայացնել նվաճված տարածքների ժամանակագրությունը:

Տիգրան Բ Արտաշեսյան, առավել հայտնի է որպես Տիգրան Մեծ
մ․թ․ա․ մոտ 140, Արտաշատ, Այրարատ, Արտաշեսյանների թագավորություն — մ․թ․ա․ 55, Տիգրանակերտ, Աղձնիք, Մեծ Հայք), Մեծ Հայքի թագավորության արքա Արտաշեսյանների հարստությունից, որը կառավարել է մ․թ․ա․ 95 թվականից մինչև իր մահը՝ մ․թ․ա․ 55 թվականը։

115-ին անժառանգ Արտավազդ Ա-ն, որը կարճատև պատերազմում պարտվել էր պարթևաց գահակալին, ստիպված է լինում եղբորորդուն՝ Տիգրանին, որպես պատանդ հանձնել հակառակորդի արքունիքին։ Վերջինս պատանդությունից վերադառնում է միայն մ․թ․ա․ 95 թվականին՝ հոր՝ Տիրան կամ Տիգրան Ա արքայի մահվամբ պայմանավորված։ Պատանդությունից ազատվելու դիմաց հայոց աշխարհաժողովը ստիպված է լինում Միհրդատ Բ-ին զիջել Մեծ Հայքի հարավ-արևելքում գտնվող «Յոթանասուն հովիտներ» կոչված տարածքը։

Ք․ա․ 93-ից 91 թթ Հայկական և Պոնտական զորքերը նվաճեցին Կապադովկիան։

Հայ-պոնտական դաշինք, կնքվել է հայոց թագավոր Տիգրան Մեծի և Պոնտոսի թագավոր Միհրդատ VI Եվպատորի միջև՝ մ.թ.ա. 94 թվականին։ Հնարավոր է նաև, որ հայ-պոնտական դաշինքը կնքվել է մ.թ.ա. 92 կամ մ.թ.ա. 91 թվականին, այն բանից հետո, երբ մ.թ.ա. 92 թվականին Հռոմի և Պարթևաստանի ներկայացուցիչները հանդիպել են Եփրատի ափին և, ըստ ուսումնասիրողների, համաձայնության եկել, որ Եփրատը դառնա երկու տերությունների սահման։

Ք․ա․ 87թ Հայերը հաղթում են Պարթևներին։

Ք.ա. 2-րդ դարի սկզբներին Մերձավոր Արևելքում միջազգային հարաբերությունները բավականին սրվել էին։ Սելևկյանները լայն ծրագրեր էին մշակել Փոքր Ասիան գրավելու և ապա դեպի Եվրոպա արշավելու ուղղությամբ։

Դիտել ֆիլմը  «Տիգրան Մեծ»/մաս առաջին/, այնուհետև ,նոր բացահայտումների մասին ամփոփիչ գրել:

Պարթևստանը Տիգրանին բաց թողնելու համար ցանկացավ 70 հովիտները, որը Արտաշես առաջինը գրավել էր Մարերից։ Տիգրանը իր զորքը դասավորել էր այնպես, որ հետևակները վերցնեն իրենց վրա մարտի ամբողջ ծանրաբեռնվածությունը։ Անթիպատրոս քանի որ ժառանգ չուներ նկատեց Միհրդատ VI-ի տաղանդը և նրան կտակեց թագավորությունը։ Միհրդատը կարուցեց 75 ամրոց Փոքր Հայքում, որպեսզի այնտեղ պահեր իր գանձերը։

 Սա մեր թագավորներից ամենահզորը և ամենախոհեմն էր ու այդ այրերից ու բոլորից քաջ: Իսկ հետո եկողներիս ցանկալի թե՛ ինքը և թե՛ իր ժամանակը: Եվ ո՞ր իսկական մարդը, որ սիրում է արիական բարքը և խոհականությունը, չի ուրախանա սրա հիշատակությամբ  և չի ձգտի նրա նման մարդ լինել:                                                                           

Մովսես Խորենացին,
                                                                                      «Պատմություն Հայոց»

  Տիգրան թագավորը` այս դեռևս չճանաչված հզոր տիրակալը, շատ ավելի մեծ արժանիքներ ունի, քան նրա ժամանակակից Միհրդատը, որով հիացած է պատմությունը, մանավանդ, եթե նկատի ունենանք, որ Միհրդատը փայլուն կերպով «ինքնասպանության մղեց իր պետությանը», մինչդեռ Տիգրանն իր ժողովրդի ապրելու իրավունքն ապահովեց հավերժության համար:

Ռընե Գրուսե,
Ֆրանսիացի արևելագետ

Բառերի բացատըրություն

Հրովարտակով- Թագավորի գրավոր դիմումը ժողովրդին կարևոր նշանակություն ունեցող իրադարձության՝ դեպքի ևն առիթով:

խավ-շերտ

ապստամբություն-(քաղաքական) Ժողովրդի զինված կռիվ շահագործող դասակարգերի կամ օտարերկրյա տիրակալների դեմ: Ապսաամբելը:

կառավարչակիչ- Գերատեսչության՝ հիմնարկ-ձեռնարկության գործերը վարող՝ տնօրինող պաշտոնյա:

Օքսիդացման աստիճան

Քիմիայում առավել հաճախ օգտագործվում է  օքսիդացման աստիճան հասկացությունը: Որպեսզի հասկանանք այդ հասկացության իմաստը, համեմատենք լիցքերի առաջացումը նատրիումի քլորիդում` NaCI:

Նատրիումի քլորիդն առաջանալիս տեղի է ունենում էլեկտրոնի անցում նատրիումի ատոմից քլորի ատոմին, և առաջանում են լիցքավորված մասնիկներ`  Na+ևCl− , որոնք էլեկտրաստատիկ ձգողության ուժերով ձգում են միմյանց՝ առաջացնելով իոնային բյուրեղավանդակ:

Բյուրեղավանդակում Na+ևCl− իոնների թվի հարաբերությունը կազմում է  1:1, որի պատճառով նատրիումի քլորիդ նյութի համար ընդունված է  NaCI  բանաձևը, չնայած պինդ վիճակում այդպիսի մոլեկուլ գոյություն չունի:

Բոլոր իոնային միացությունները գրառում են այնպիսի քիմիական բանաձևերով, ինչպիսիք ընդունված են մոլեկուլային միացությունների համար:

Իոնային միացություններում տարրի վալենտականությունը հավասար է իոնի լիցքին:

Էլեկտրաբացասականությամբ միմյանցից տարբերվող ոչ մետաղների ատոմների միջև կովալենտային կապ առաջանալիս կապող վալենտային էլեկտրոնները մեծ մասամբ շեղվում են մի ատոմից դեպի մյուսը:

Մոլեկուլն առաջանալիս տեղի է ունենում ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի շեղում դեպի էլեկտրաբացասական տարրի ատոմը, որի հետևանքով ատոմները ձեռք են բերում մասնակի դրական, կամ մասնակի բացասական լիցք:

Քիմիական միացություններում ատոմների նման վիճակը բնութագրելու համար ընդունված է այդ լիցքերը հաշվել ոչ թե մասնակի, այլ ամբողջական:

Որպեսզի պայմանական լիցքը չշփոթեն իոնի լիցքի հետ, այն անվանել են օքսիդացման աստիճան:

Տարրի օքսիդացման աստիճանը պայմանական այն լիցքն է, որը քիմիական միացության մոլեկուլում վերագրվում է ատոմին` ենթադրելով, թե միացությունը կազմված է միայն իոններից:

Օքսիդացման աստիճանը նշանակվում է արաբական թվանշանով, դրվում է քիմիական նշանի վերևում, ընդ որում սկզբից գրվում է նշանը (+ կամ –), ապա՝ լիցքի թվային արժեքը:

Օրինակ

Քլորաջրածնի մոլեկուլում ջրածին տարրի օքսիդացման աստիճանը +1 է, իսկ քլորինը` –1, որն էլ գրառվում է այսպես՝ H+1Cl−1:

Օքսիդացման աստիճանի մեծությունը որոշվում է միացության մոլեկուլում դեպի տվյալ ատոմը կամ տվյալ ատոմից շեղված էլեկտրոնների թվով:

Ուշադրություն

Օքսիդացման աստիճանը կարող է ունենալ դրականբացասական և զրոյական արժեքներ:

Եթե քլորաջրածնի մոլեկուլում տեղի ունենար ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի լրիվ տեղաշարժ դեպի քլորի ատոմը, ապա ջրածնի ատոմը կլիցքավորվեր +1 լիցքով, իսկ քլորի ատոմը` –1 լիցքով:

Դրանք պայմանական լիցքեր են և անվանվում են օքսիդացման աստիճան:

Երբեմն օքսիդացման աստիճանը թվապես համընկնում է տվյալ միացության մոլեկուլում տարրի ատոմի վալենտականությանը:

Օրինակ

Ածխածնի (IV) օքսիդի մոլեկուլում CO2 բաղադրիչ քիմիական տարրերի` ածխածնի(C) և թթվածնի(O) ատոմների և’ վալենտականությունները, և’ օքսիդացման աստիճանները (բացարձակ արժեքով) համապատասխանաբար հավասար են՝ 4 և 2

Սակայն միշտ չէ, որ նշված մեծությունները համընկնում են: Պարզ նյութերի, օրգանական միացությունների մոլեկուլներում հիմնականում չեն համընկնում: Ազոտի N2 մոլեկուլում ազոտի ատոմի վալենտականությունը 3  է (N≡N), մինչդեռ օքսիդացման աստիճանը՝ զրո:

Միացությունում ավելի մեծ էլեկտրաբացասականությամբ քիմիական տարրի ատոմի օքսիդացման աստիճանը բացասական է, իսկ կապեր առաջացնող մյուս տարրերի ատոմներինը՝  դրական:

Օքսիդացման աստիճանը, ինչպես և վալենտականությունը կարող են լինել հաստատուն և փոփոխական:

Փոփոխական օքսիդացման աստիճանները միացություններում որոշվում են ըստ բանաձևի:

Տարրերի օքսիդացման աստիճանները որոշելիս անհրաժեշտ է պահպանել հետևյալ սկզբունքները.

1Պարզ նյութերի մոլեկուլներում տարրերի ատոմների օքսիդացման աստիճանները միշտ հավասար են 0-ի:

Օրինակ

H02,O02,Cl02,Zn0

2.Ոչ մետաղների հետ առաջացրած միացություններում ջրածնի օքսիդացման աստիճանը հիմնականում +1 է, ակտիվ մետաղների հետ առաջացրած միացություններում` հիդրիդներում  −1 է:

3Թթվածինը միացություններում հիմնականում դրսևորում է –2-ի հավասար օքսիդացման աստիճան, պերօքսիդներում` –1:

Օրինակ

H2O2 -ում թթվածնի օքսիդացման աստիճանը  –1 է:

4. I,II,III  խմբերի մետաղների օքսիդացման աստիճանները հավասար են խմբերի համարներին, բացառությամբ I խմբի երկրորդական ենթախմբի:

5Միացություններում բոլոր ատոմների գումարային լիցքը հավասար է զրոյի:

Խնդիրներ «Տոկոսներ» թեմայից

Դասարանական աշխատանք

1.  Խանութ առաքեցին 2500 կգ լոլիկ։ Առաջին օրը վաճառեցին այդ ամբողջ ապրանքի 30%-ը։ Քանի՞ կգ լոլիկ մնաց վաճառելու։
2500*30։100=750
2500-750=1750

2. Տանձի չրի զանգվածը թարմ տանձի զանգվածի 20%-ն է։ Քանի՞ կգ չիր կստացվի 350 կգ թարմ տանձից։
350*20:100=70

3. Բարձրագույն կրթություն ունեցողների միջին աշխատավարձը 225 000 դրամ է, չունեցողներինը՝ 150 000 դրամ։ Քանի՞ տոկոսով է բարձրագույն կրթություն ունեցողների միջին աշխատավարձը ավելի բարձրագույն կրթություն չունեցողների միջին աշխատավարձից։

75000:15000*100=50

4. Խառատը մինչև ընդմիջում տաշեց 24 մանրակ, ինչը հերթափոխային պլանի 60%-ն է։ Քանի՞ մանրակ է տաշում խառատը մեկ հերթափոխում։

պետք է պատրաստել 40 մանրակ

5. Զբոսաշրջիկները անցան երթուղու 75%-ը, և նրանց մնում էր անցնել ևս 5 կմ։ Ինչքա՞ն է երթուղու երկարությունը։

20 կիլոմետր

6. Միսը եփելիս կորցնում է իր զանգվածի 40%-ը։ Որքա՞ն եփած միս կստացվի 6 կգ թարմ մսից։

3,6կգ

7. Ակցիայի արդյունքում ապրանքների գներն իջել են 20%-ով։ Ինչքա՞ն պետք է վճարել վերնաշապիկի համար, եթե նրա սկզբնական գինը 8000 դրամ էր։

8000*20։100=1600
8000-1600=6400

8. Ծրագրավորողի աշխատավարձը բարձրացել է 15%-ով։ Ինչքա՞ն է նոր աշխատավարձը, եթե մինչև բարձրացումը 300 000 դրամ էր։

300000*15:100=45000
300000+45000=345000

9. Նորածնի քաշը 3 կգ էր։ Մեկ ամիս հետո նա կշռում էր 4 կգ 200 գ։ Քանի՞ տոկոսով է ավելացել նրա քաշը։

3000g
4200g
1200:3000*100=40
40 տոկոսով քաշը ավելացել ա

10. Մեկը իր ունեցած գումարից 4000 դրամ նվիրաբերեց մանուկների ֆոնդին։ Ինչքա՞ն գումար ուներ այդ մարդը, եթե նվիրել է իր ունեցածի 2%-ը։

4000։2*100=200000

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Դպրոցում 400 աշակերտ է սովորում, որի 52%-ը աղջիկներ են։ Գտիր տղաների քանակը։

2. Խաղողը չորացնելիս կորցնում է իր զանգվածի 70%-ը։ Ինչքա՞ն չամիչ կստացվի 80 կգ թարմ խաղողից։

3. Ապրանքն արժեր 5000 դրամ։ Նրա գինը բարձրացավ  20%-ով։ Քանի՞ դրամով բարձրացավ գինը։

4. Միսը եփելիս կորցնում է իր զանգվածի 40%-ը։ Որքա՞ն թարմ միս պետք է վերցնել, որ ստացվի 6 կգ եփած մսից։

5. Համաձուլվածքի 40%- ը անագ է, 2%-ը՝ ոսկի, իսկ մնացած մասը՝ կապար։ Քանի՞ գրամ անագ, ոսկի և կապար կա այդ համաձուլվածքի 300 գրամում։

Կրկնություն

1․ Կատարիր հանում․

ա) -1 — 1 =-2

բ) 4 — 6 =-2

գ) 10 — 15=-5

դ) -1 — 3 =-4

ե) 0 — 15 =-15

զ) -2 — 2 =-4

է) -7 — 3 =10

ը) -80 — 20 =-100

թ) 5 — (-5) =10

ժ) 7 — (-3) =10

ի) -3 — (-1) =-2

լ) -10 — (-5) =-5

2․ Կատարիր գործողությունները․

ա) (-2) • (|-4| — |-8|)  =8

բ) ((-3) • (-7) — (-2) • |-4|) • (-6) =-174

գ) (|-21| + |+4|) : (-5) =-174

դ) (|-9| + |-1|) : (18 — (-|6|)) =5|12

3. Կատարիր գումարում

ա) -5 + 7= 2

բ) -3 + 4 =1

գ) -10 + 15 =5

դ) -15 + 18 =3

ե) -5 + (-5) =-10

զ) -7 + (-3) =-10

է) -15 + (-5) =-20

ը) -50 + (-50) =-100

4. Հետևյալ թվերին գումարիր 15․

-15+15=0

-5+15=10

-10+15=5

-3+15=12

0+15=15

-20+15=-5

-1+15=14

-30+15=-15

5․ Ինչի՞ է հավասար ամենամեծ բացասական ամբողջ թվի և ամենափոքր դրական ամբողջ թվի գումարը։

-1+1=0

6․ Կատարիր գործողությունը․

ա) -27 + 2 =-25

բ) -3 — (-13) =10

գ) 35 — 40 =-5

դ) -84 — 6 =-90

ե) -43 + 47 =4

զ) -65 + 60 =-5

է) -21 — (-7) =-14

ը) 84 — 94 =-10

7. Աճման կարգով գրիր -35-ից մինչև -23 ամբողջ թվերը

-35,-34,-33,-32,-31,-30,-29,-28,-27,-26,-25,-24,-23:

8․ Նվազման կարգով գրիր +7-ից մինչև -11 ամբողջ թվերը

7,6,5,4,3,2,1,0,-1,-2,-3,-4,-5,-6,-7,-8,-9,-10,-11:

9․ Աստղանիշի փոխարեն գրիր այնպիսի ամբողջ թիվ, որ ստացվի ճիշտ անհավասարություն․

ա) -100 < -84 < -1

բ) -100 < -41 < -39

գ) -344 < -340 < -330

դ) -78 < -68 < -1

ե) -1 < 1 < 2

զ) -100 < -74 < -1

10. Կոորդինատային ուղղի վրա քանի՞ ամբողջ թիվ է գտնվում հետևյալ թվերի միջև․

ա) -5 և 3= 8

բ) -11 և -8= 4

գ) -23 և -10=13

դ) -4 և 4 =8

11. Կատարիր բաժանում

ա) +56 ։ (-7) =-8

բ) -100 : (-5) =20

գ) — 42 : (+6) =-7

դ) -36 : (-3) =12

12․ Կատարիր բազմապատկում

ա) (-3) • (+4) =-12

բ) (+7) • (-14) =-98

գ) (-11) • (+7) =-77

դ) (+21) • (-5) =-105

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Կատարիր գործողությունը․

ա) 4 — (-3) =-1

բ) -2 — (-2) =0

գ) -5 + (-15) =-20

դ) -26 + 6 =-32

ե) -11 — 19 =-8

զ) -14 — (-24) =-14

է) -5 — (-5) =0

ը) 32 — 52 =-20

3․ Գրքում կա 300 էջ։ Անին կարդացել է գրքի 54%-ը։ Գրքի քանի՞ էջ դեռ պետք է կարդա Անին։
138 էջ

4․ Քարտեզի վրա տեղանքի 130 կմ-ին համապատասխանող հատվածի երկարությունը 10 սմ է:

Որոշիր քարտեզի մասշտաբը:

5․ Թվի 20%-ը այդ թվի ո՞ր մասն է կազմում։
1/20 կամ 20։100

Կրկնություն

1․ Հարաբերությունն արտահայտիր սովորական կոտորակի տեսքով, եթե հնարավոր է՝ կրճատիր։

 

ա) 8 ։ 32 =8/32

 

բ) 15 : 50 =15/50

 

գ) 2 : 40 =2/40

 

դ) 100 : 25 =100/25

 

2․ Յոթերորդ դասարանում կա 36 աշակերտ, որոնցից 9-ը տղա են, իսկ մնացածը՝ աղջիկ: 

 Որքա՞ն է տղաների թվի հարաբերությունը աղջիկների թվին: 

36-9=27

9/27

3․ Հաշվիր արտահայտության արժեքը․ 

500 • (m – m) + 7 =7

4․ 1 վայրկյանը 1 րոպեի ո՞ր մասն է կազմում։

1/60

5․ Հաշվիր համեմատության անհայտ անդամը:

 

ա) 3/5 = 9/r

r=6

բ) 1/6 = a/42

a=7

գ) 8/x = 16/28

x=5

դ) b/9 = 1/3

b=3

6․ Արդյո՞ք 8/1 = 48/24 հավասարությունը կազմում է ճիշտ համեմատություն։

 

ա) այո

բ) ոչ 

ոչ

7․ Նշիր ճիշտ համեմատություն կազմած հավասարությունները

 

ա) 30 ։ 15 = 10 : 3 ոչ

բ) 10 : 4 = 110 : 44 այո

գ) 3 : 11 = 100 : 40 ոչ

դ) 30 : 12 = 10 : 4 ոչ

ե) 10 : 3 = 100 : 40 այո

 

8․ Հաշվեք արտահայտության արժեքը․

 

3/4 ։ 1/4 + 7/2 • 4 = 12/4 28/8

3/4 ։ 1/4 = 3/4 • 4/1=12/4

7/2 *4=28/8

 

9․ Հետևյալ մեծություններից որո՞նք են ուղիղ համեմատական․

ա) անցած ճանապարհը և արագությունը, եթե ժամանակը հաստատուն է

բ) եռանկյան կողմը և պարագիծը

գ) ուղղանկյունանիստի ծավալը և բարձրությունը, եթե հիմքի մակերեսը հաստատուն է

դ) մարդու տարիքը և հասակը

10․ x և y մեծությունները հակադարձ համեմատական են․

(լրացրու դատարկ վանդակը)

x 4 5
y 15 12 30

Գտիր y=k/x հավասարման մեջ համեմատականության գործակիցը։

k=

11․ Գտիր համեմատականության գործակիցը y=17x հավասարման մեջ։

12․  Մի քաղաքից մյուսը գնալիս մեքենայի արագությունն ու ծախսած ժամանակը ուղի՞ղ, թե՞ հակադարձ համեմատական են։ 

ա) ուղիղ համեմատական են

բ) հակադարձ համեմատական են

 13․ Սովորական կոտորակը գրիր տոկոսի տեսքով

ա) 45/100 =         %

բ) 13/100 =      % 

գ) 2/10 =       %

դ) 50/50 =       %

ե) 15/25=         %

  1. Ուղղանկյան պարագիծը 900մ է։ Գտիր նրա պարագծի 20%-ը։

 

  1. Գտիր թիվը, եթե հայտնի է, որ նրա

ա) 20%-ը հավասար է 100-ի

բ) 30%-ը հավասար է 150-ի

գ) 110%-ը հավասար է 440-ի

դ) 7%-ը հավասար է 28-ի

  1. Թվի ո՞ր մասն է կազմում 26%-ը:
  1. Հաշվիր 

ա) 5000-ի 10%-ը

բ) 500-ի 25%-ը

գ) 200-ի 100%-ը

դ) 450-ի 30%-ը

  1. Քանի՞ սմ է 1 կմ-ը։
  1. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է՝

 

ա) 5 սմ-ի

 

բ) 15 սմ-ի

 

գ) 70 սմ-ի

 

  1. Քարտեզի մասշտաբը 1 : 700․000 է: Տեղանքում երկու քաղաքների միջև հեռավորությունը 28 կմ է:

Որոշիր այդ քաղաքների հեռավորությունը քարտեզի վրա:

Դասարանական աշխատանք

1. Թիվը պակասորդով կլորացրու մինչև տասնորդականները.

ա) 0,9382 ≈ 0.9

բ) 28,2897 ≈ 28.2

գ) 100,5621 ≈100.5

դ) 1,0625 ≈ 1.0

ե) 80,0388 ≈ 80.0

զ) 6,0999 ≈ 6.0

2. Թիվը հավելուրդով կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները.

ա) 7,8932 ≈ 7.90

բ) 85,0639 ≈ 6.07

գ) 0,111 ≈ 0.12

դ) 0,9999 ≈ 1

ե) 65,6788 ≈65.68

զ) 721,8957 ≈721.9

3. Ասա, թե մինչև որ կարգն է կլորացված թիվը.

ա) 93,6527 ≈ 93,65
հարյուրերորդական

բ) 734,82 ≈ 735
միավորների կարգը

գ) 0,563891 ≈ 0,564
հազարերուրթականների կարգը

դ) 0,562891 ≈ 0,6
տասնորթական կարգը

4. Հաշվիր և պատասխանը կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները.

ա) 0,377 + 3,409 – 2,1006 ≈1,69

բ) 12,4589 – 6,27 + 1,395 ≈7,58

5. Թվերը կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները, ապա կատարիր հաշվումները.

ա) 11,4444 : 3,52222 ≈3,25

բ) 3,509 (0,7654 – 0,333) ≈

6. Կատարիր հաշվումները՝ թվերը նախապես կլորացնելով մինչև տասնորդականները.

ա) (3,26 + 2,045) (0,376 – 0,18) ≈1,15

բ) 4,026 3,828 + 2,106 0,99 ≈15,3

7. Կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները և համեմաատիր թվերը.

ա) 0,136 < 0,144

բ) 2,254 < 2,256

գ) 3,769154 > 3,767002

8. Ուղղանկյունանիստի երկարությունը, լայնությունը և բարձրությունը համապատասխանաբար 12,4 դմ;  5,08 դմ և  3,6 դմ են։ Գտիր ուղղանկյունանիստի ծավալը և կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները։

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Թիվը պակասորդով կլորացրու մինչև տասնորդականները.

ա) 200,18 ≈

բ) 567,9111 ≈

գ) 0,0008 ≈

2. Թիվը հավելուրդով կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները.

ա) 2,3845 ≈

բ) 18,0936 ≈

գ) 55,6009 ≈

3. Հաշվիր և պատասխանը կլորացրու մինչև հարյուրերորդականները.

ա) 4,5 + 0,3796 + 1,225 ≈

բ) 0,1 – 0,01 – 0,001 ≈

4. Կլորացրու մինչև տասնորդականները և համեմատիր թվերը.

ա) 12,129 և 12,131

բ) 7,9951 և 8,0049

գ) 0,009 և 0,001

5. Հաշվիր և պատասխանը կլորացրու մինչև տասնորդականները.

ա) (9,4 – 8,7) • 1,4 ≈

բ) (8,5 + 6,12) • 2,3 ≈

գ) (12,1 – 5,73) • 0,1 ≈