1. Ի՞նպես է առաջանում կայծակը:Ի՞նչ է որոտը:

   Կայծակը առաջանում է էլեկտրական պարպումից։ Որոտը այն ձայնն է, որը հետևում է կայծակին։

2. Ի՞նչ է շանթարգելը, և ինպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:

   Այն մի մետաղյա ձող է, որը ամրացվում է շենքի վրա։ Կայծակը խփում է շանթարգելին և պարպվում գետնի մեջ։ Այսպիսով այդ էլեկտրական ուժեղ լիցքը շենքին հարվածելու կամ հրդեհ առաջացնելու փոխարեն մտնում է գետնի մեջ։

3. Կայծակի ժամանակ ինչպե՞ս պետք է վարվեք,եթե հայտվել եք բաց տարածքում:

   Պետք է հեռու մնալ երկնասլաց առարկաներից, մետաղյա շինություններից, միայնակ ծառերից, խոտի դեզերից և ժայռերից:

4. Ո՞ր մարմին է կոչվում հաստատուն մագնիս:

   Այն մարմինները, որոնք երկար ժամանակ պահպանում են իրենց մագնիսական հատկությունները, կոչվում են հաստատուն մագնիսներ:

5. Մագնիսի ո՞ր մասերն են անվանում բևեռներ:

   Մագնիսի այն մասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավել ուժեղ է, անվանում են մագնիսական բևեռներ։

6. Ի՞նչ է կողմնացույցը, և ինչո՞վ է պայմանավորված նրա աշխատանքը:

   Տեղանքում կողմնորոշվելու համար:

7. Ձեզ հայտնի ո՞ր բնագավառներում են օգտագործվում մագնիսները:

   Մագնիսներ կան մանկական խաղալիքներում, հեռախոսներում, բարձրախոսներում։ Դրանք կիրառվում են տեխնիկայի շատ բնագավառներում, բժշկության մեջ, կենցաղում։

8. . Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:
9. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

   Ոսպնյակ է կոչվում երկու կողմից գնդային մակերևույթներով սահմանափակված թափանցիկ մարմինը։ Ոսպնյակները լինում են վեց տեսակի ՝ երկ-ուռուցիկ, հարթ-ուռուցիկ, գոգավոր-ուռուցիկ, երկգոգավոր, հարթ-գոգավոր և ուռուցիկ-գոգավոր։

10. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

    Հավաքող (ուռուցիկ) ոսպնյակների միջին մասը ավելի հաստ է, քան եզրային մասերը
    Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ։

11. Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

    Անդրադարձման օրենքով։

12. Նշի՛ր հայելիների տեսակները:

    Հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր:

13. Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն։
14. Ո՞րքան է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը։

    Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը 25սմ։

15. Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը։

    Մարդու աչքի մասերն են։
    Եղջերաթաղանթ,բիբ,ակնապատյան,ցանցաթաղանթ,տեսողական նյարդ,ապակե նման մարմին, ծիածանաթաղանթ և ակնաբյուրեղ։
    Աչքի բիբը, կախված լուսավորությունից, փողում է իր չափերը և կարգավորում աչքի մեջ ընկնող լույսի քանակը։
    Որևե մարմնից եկող և աչքի մեջ ընկնող լուսյը նախ բեկվում է եղջերաթախանթի վրա, ապա անկաբյուրեղում և ապակե նման մարմնում։
    Ցանցաթաղանթի վրա առաջանում է դիտվող առարկայի իրական, փոքրացված, շրջված պատկերը։
    Տեսողական նյարդի օգնությամբ այդ պատկերը հաղորդում է գլխուղեղին և մարդու մոտ առաջանում է տեսողական զգացողություն

Դասարանական աշխատանք

 

1. Կատարիր բազմապատկում.

 

ա) 14,103 10 = 141,03

 

բ) 0,729 1000 =729

 

գ) 7,93 10000 = 79300

 

դ) 0,879 100 = 87,9

 

2. Կատարիր բաժանում.

 

ա) 35,707 : 10 = 3,5707

 

բ) 0,48 : 100 = 0,0048

 

գ) 6,765 : 1000 = 0,006765

 

դ) 7 : 100 = 0,0737

 

3. Դիրքային գրառումով գրիր տասնորդական կոտորակը.

 

ա) 372/10 = 37,2

 

բ) 3/100 = 0,03

 

գ) 4567/10 = 456,7

 

դ) 513/10000 = 0,0513

 

ե) 813/100 = 8,13

 

զ) 932/1000 = 0,932

 

5. Կատարիր բազմապատկում․

ա) 3 • 2,95 =8,85

բ) 16,387 • 0,29 =4,75223

գ) 0,782 • 55 =43,01

դ) 17,32 • 896,1 =15520,452

 

6. Կատարիր բաժանում.

 

ա) 18 : 0,6 =30

 

բ) 0,39 : 390 =0,001

 

գ) 0,04 : 0,4 = 0,1

 

դ) 0,1 : 0,5 =0,2

 

7. Հաշվիր.

 

ա) 67 + 0,26 = 67,26

 

բ) 6,48 – 2,35 = 4,13

 

գ) 12,3 + 1,23 = 13,53

 

դ) 9 – 3,78 =5,22

 

1․ Կետերի փոխարեն լրացրո՛ւ ջ, ճ կամ չ (անծանոթ բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր)։

Ալոճ ակնակապիճ աղճատել, աղջամուղչ, աճպարար, անաչառ, անզիջում, անմիջապես, անջրդի (չջրած, չոր), անտերունչ (չքավոր), անրջել, աչալուրջ, աչքաբաց, աջակողմյան, աջափնյակ, աջլիկ, առաջարկություն, միջատ, միջոց, շուրջպար, վերջակետ, աղջիկ, ոչխար, ոջիլ, չղջիկ, փախել, փարջ (կավե գավաթ), քրքիջ:

2․ Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը:
Ջրաղացի ճրագի լույսն էր կենդանության միակ նշանը համատարած մթության մեջ:
Ծերունին նայեց հանդիպակաց  ամպին, բարձրացավ անբարտակի վրա, քաշեց առաջը հավաքված ճյուղերը, ապա մտավ ջրաղացը և դուռը կողպեց: Քամին վզվզում էր պատերի բացվածքներից, հափշտակում թափված հարդաշաղախ ալրափոշին և փախչում զվարճաձայն: Ծեր ջրաղացպանը կրկին անցավ իր հանապազօրյա գործին` անշտապ կապելով ալրաթաթախ գոգնոցը:

3․ Տրված բառաշարքից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը և արմատն ընդգծիր:
Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ, շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ,գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ,գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ:

4․ Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր տրված հոմանիշներից մեկով:

ա) Խոցված, սրահարված, սվինահարված, նեղացած, վշտացած:

Խոցված ընկավ ձիուց ու օգնություն կանչեց:

Ծաղրուծանակից նեղացած հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

բ) Տիրանալ, սեփականել, նվաճել, հրպուրել, հմայել:

Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերը նրան հմայեցին:

Որոշել էր անպայման նվաճել այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

գ) Բարձրացնել, վեր հանել, ոտքի հանել, հաստատել, կերտել, շինել, կառուցել, կասեցնել, դադարեցնել:

Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կերտելու:

Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են բարձրացրել:

Երկու տասնորդական կոտորակներ բազմապատկելու համար պետք է՝

1) թվերը բազմապատկել`  անտեսելով ստորակետները

2) արտադրյալում աջից ստորակետով անջատել այնքան թվանշան, որքան թվանշան կա ստորակետից հետո երկու կոտորակներում միասին

Բազմապատկենք 11,1 և 0,2 թվերը: Թվերը բազմապատկում ենք՝ անտեսելով ստորակետները: Ստանում ենք՝ 111⋅2=222: Ստորակետով աջից անջատենք երկու թվանշան (յուրաքանչյուր կոտորակում ստորակետից հետո կա մեկական թվանշան՝ միասին կա երկու թվանշան)՝ 11,1⋅0,2=2,22:

Դիտարկենք ևս երկու օրինակ՝

753,4⋅0,01=7,534

0,3⋅20,1=6,03

Եթե արդյունքում ստացվում է ավելի քիչ թվանշան, քան պետք է անջատել ստորակետից հետո, ապա արտադրյալի վերջում կցագրում են զրո կամ մի քանի զրոներ:

753,4⋅0,001=0,7534

41,37⋅0,001=0,04137

0,25⋅0,03=0,0075

Մեծ թվերը բազմապատկելիս կիրառում են «սյունակով» բազմապատկման եղանակը՝

231,2⋅4,5=1040,40=1040,4

Դասարանական աշխատանք

Տեսանյութեր

1. Կատարիր բազմապատկում․

ա) 3,81 • 2,95 =1123,95

բ) 16,387 • 0,29 =1852,23

գ) 0,782 • 0,55 =966,0

դ) 17,32 • 896,1 =15,520,452

ե) 1,11 • 0,32 =1,32

է) 0,1 • 0,001 =1

ը) 23,57 • 8,192 =19,308,544

թ) 17,17 • 17,17 =294.8089

2. Կատարիր գործողությունները և համեմատիր արդյունքները․

ա) 3,76 • 0,1 < 10,26 • 0,03

բ) 5,71 • 23 < 2,8 • 45

գ) 1,92 • 8,4 > 17,5 • 0,8

դ) 4,25 • 11,1 > 56,8 • 0,2

ե) 0,705 • 9,43 > 8,99 • 0,77

զ) 0,006 • 1000 < 100 • 0,083

3. Կատարիր բազմապատկում․

ա) 6,251 ⋅ 7 =43,757

բ) 0,302 ⋅ 5 =

գ) 18,11 ⋅ 30 =54,330

դ) 14,55 ⋅ 2 =2,910

ե) 0,04 ⋅ 85 =340

զ) 6,37 ⋅ 9 =5,733

է) 7,86 ⋅ 12 =9,432

ը) 12,5 ⋅ 80 =10,000

թ) 31,232 ⋅ 25 =780,800

4. Ճանապարհորդը 4 ժ քայլել է 5,2 կմ/ժ արագությամբ և 3 ժ՝ 4,8 կմ/ժ արագությամբ։ Որքա՞ն ճանապարհ է նա անցել։

5. Հաշվիր արտահայտության արժեքը․

ա) (6,4 ⋅ 0,5) ⋅ 0,2 =640

բ) (15,2 ⋅ 6) ⋅ 8,7 =79,344

գ) 8,1 ⋅ (10,1 ⋅ 0,93) =760,833

դ) 9,8 ⋅ 6,5 ⋅ 4,3 =273,910

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Կատարիր բազմապատկում․

ա) 12 ⋅ 0,36 =53,148

բ) 200 ⋅ 1,25 =25,000

գ) 5 ⋅ 66,99 =33,495

դ) 4 ⋅ 2,575 =10,300

ե) 77 ⋅ 0,98 =7,546

զ) 134 ⋅ 1,73 =23,182

է) 85 ⋅ 18,43 =156,655

ը) 9 ⋅ 34,392 =309,528

թ) 236 ⋅ 7,24 =170,864

2. Երկու քաղաքների միջև եղած ճանապարհը մեքենան կարող է անցնել 5 ժամում, եթե ընթանա 80 կմ/ժ արագությամբ։ Սակայն մեքենան ճանապարհի առաջին կեսն անցել է 100 կմ/ժ արագությամբ, երկրորդը՝ 50 կմ/ժ։ Ինչքա՞ն ժամանակում է մեքենան անցել ամբողջ ճանապարհը։

Բոլոր մարմինները լուսավորվում են Արեգակի կամ այսպես ասած սպիտակ լույսով:

Ինչպե՞ս են առաջանում գույները:

Բազմաթիվ փորձերի արդյունքում պարզվել է այդ երևույթի պատճառը:

Սպիտակ լույսի նեղ փունջը պրիզմայով անցնելիս բեկվում է, և էկրանի վրա առաջանում են իրար հաջորդող տարբեր գույնի շերտեր: Այդ պատկերն ընդունված է անվանել լույսի սպեկտր:

Սպիտակ լույսի տարրալուծումը առանձին գույների պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ տարբեր գույնի լույսերը տարբեր չափով են բեկվում պրիզմայում, ինչի հետևանքով առանձնանում են իրարից:

Արեգակի լույսի սպեկտրը պարունակում է յոթ հիմնական գույներ` կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, երկնագույն, կապույտ և մանուշակագույն:

Իրականում առանձին գույների միջև հստակ սահմաններ գոյություն չունեն, և մեկից մյուսին անցումը տեղի է ունենում աստիճանաբար:

Եթե պատկերված բոլոր գույնի լույսերը խառնենք իրար, ապա կստացվի սպիտակ լույս:

Մենք գիտենք, որ սեփական լույս չունեցող մարմինները մեզ տեսանելի են իրենց կողմից անդրադարձրած լույսի շնորհիվ:

Սպիտակ մակերևույթն անդրադարձնում է իր վրա ընկնող բոլոր գույնի լույսերը: Այդ պատճառով տետրի թերթը, ձյունը, բամբակը սպիտակ լույսով լուսավորելիս մեզ սպիտակ են թվում:

Խոտը, ծառի տերևները սպիտակ լույսով լուսավորելիս անդրադարձնում են կանաչ գույնի լույսը, իսկ մնացածները կլանում են: Այդ պատճառով դրանք կանաչ են երևում:

Սև մարմինները կլանում են բոլոր գույնի լույսերը և չեն անդրադարձնում դրանցից ոչ մեկը, ինչի հետևանքով սև մարմիններից մեր աչքի մեջ ոչ մի գույնի լույս չի ընկնում:

Թափանցիկ մարմինների գույնը պայմանավորված է դրանց միջով անցնող լույսի գույնով:

Օրինակ

Կապույտ գույնի ապակու միջով անցնում է միայն կապույտ լույսը, իսկ մնացածները կլանվում են: Պատուհանի ապակին մեզ անգույն է թվում, որովհետև բաց է թողնում բոլոր գույնի լույսերը:

Գունավոր տեսողության համար հատուկ նշանակություն ունի երեք հիմնական գույների՝ կարմիրի, կանաչի և կապույտի համադրումը։ Այդ գույների օպտիկական գումարման արդյունքում ստացվում է սպիտակ լույս։

Կախված այն բանից, թե ինչ համամասնություններով են գումարվում այդ գույները, կարելի է ստանալ ամենատարբեր գույներ և գունային երանգներ։

Կենդանիների աչքերը կառուցվածքով տարբերվում են իրարից։

Շատ կենդանիներ չեն տարբերում գույները։

Մեղուները տարբերում են դեղին և կապույտ գույները, ինչպես նաև մարդու համար անտեսանելի անդրամանուշակագույն ճառագայթները, բայց չեն ընկալում կարմիր գույնը։ Ձկները տեսնում են միայն մոտ հեռավորության վրա։

Սուր տեսողություն ունեն թռչունները։ Որոշ թռչունների աչքի զգայնությունը հարյուր անգամ մեծ է մարդու աչքի զգայնությունից։

Ծիածան

Սպիտակ լույսի բարդ կառուցվածքով է պայմանավորված բնության հրաշալի երևույթներից մեկը՝ ծիածանը:

Արեգակի լույսը, բեկվելով և անդրադառնալով անձրևի կաթիլներից, տարրալուծվում է տարբեր գույների և երկնքում հայտնվում բազմերանգ կամարի՝ ծիածանի տեսքով:

Ծիածանը ծագում է, երբ Արեգակի լույսն անցնում է անձրևի կաթիլների միջով և, ինչպես պրիզմայում, տարրալուծվում է տարբեր գույնի ճառագայթների։

Հաճախ կարելի է ծիածան տեսնել նաև ջրվեժի, շատրվանի, ջրող մեքենայի առաջացրած ջրափոշու մեջ։

Լրացուցիչ աշխատանք
Պատասխանել հարցերին։

1. Ի՞նչով է պայմանավորված մարմիների գույնը։

   Անթափանց մարմինների գույնը կախված է, թե որ գույներն է նա կլանում, իսկ որոնք ոչ։

2. Ո՞ ր գիտնական է ապացուցել,որ արեգակի սպիտակ լույսը,տարբեր գույնի ճառագայթների համախումբն է։

   Նյուտոնը

3. Ի՞նչպիսին է կենդանիների աչքի կառուցվածքը։
   Կենդանիները ունեն տարբեր աչքերի կառուցվածք։
4. Բացատրե՛ք լուսացույցի գունվոր ապակիների 《գործողությունը》։
   կարմիր-կանգնել
   դեղին-ուշադիր լինել
   կանաչ-գնալ
5. Թվարկե՛ք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։
   կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, երկնագույն, կապույտ, մանուշակագույն։
6. Ի՞նչու է պրիզմայում կամ ջրի կաթիլում սպիտակ լույսը բաժանվում առանձին գունավոր ճառագայթների
   դրանցից,որ գույնի ճառագայթներն են բեկվում՝
   ա)ամենափոքր չափով ։ Նարնջագույնը, դեղինը, երկնագույնը, մանուշակագույնը։ Նարնջագույնը, դեղինը, երկնագույնը, մանուշակագույնը։
   բ)ամենամեծ չափով։ Կարմիր, կանաչ, կապույտ
7. Ի՞նչից է կախված անթափանց մարմինների գույնը։

   Անթափանց մարմինները կլանում են իրենց վրա ընկած լույսի սպեկտրի, բոլոր գույները և անդրադարձնում միայն մեկը։ Որ գույնը անդրադարձնում են այնդ գույն ել ունենում են։

8. Ի՞նչից է կախված թափանցիկ մարմիների գույնը։

   Թ։ափանցիկ մարմիների գույնը պայմանավորված է նրաց միջով անցող ճառագայթների գույնով։
   Օրինակ
   Կարմիր ապակին սպպտակ լուսյից կլանում է բոլոր գույների ճառագայթները և բաց է թողնում միայն կարմիր գույն ունեցողնները։

9. Ձեր կարծիքով ՝ ի՞նչ դեր կարող է գույնը կենդանիների կյանքում։

   Գույներով կենդանիները կարողանում են իրենց թշնամիներից թաքնվել, կարողանում են բռնել իրենց որսին և այլն։

1. Կատարիր գումարում.

ա) 3,82 + 41,705 = 40,525

բ) 0,921 + 4,8 = 5,721

գ) 8,903 + 152,9 = 161,803

դ) 0,0032 + 1119,69 = 1119,6932

ե) 5,51 + 6,36 =11,87

զ) 0,002 + 0,00017 =  0,00217

2. Գումարիր նույն նշանով տասնորդական կոտորակները.

ա) (-1,2) + (-3,4) = -4,6

բ) (-8,75) + (-1,25) = -10

գ) (-0,37) + (-6,23) = -6,6

դ) (-4,38) + (-2,04) = -6,42

ե) (-1,001) + (-2,456) = -3,457

զ) (-18,203) + (-0,411) = -18,614

3. Կատարիր գործողությունները.

ա) 2 + 0,38 = 2,38

բ) 1 + 15,07 = 16,07

գ) 100 + 0,096 = 100,096

դ) 20 + 4,097 = 24,097

ե) 0,836 + 10 = 10,836

զ) 5,0001 + 18 = 23,0001

4. Լուծիր հավասարումը.

ա) z – 0,615 = 0,02
0,635

բ) z – 18,2 = 124,01
142,21

գ) 27 = z – 10,0001
37,0001

դ) 654,1 = z – 5037,203
5691,303

5. Եռանկյան կողմերի երկարություններն են՝ 4,11սմ; 2,65սմ; 3,8սմ։ Գտիր եռանկյան պարագիծը։

4,11+2,65+3,8=10,56

7. Ուղղանկյան երկարությունը 36,6 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 24,2 սմ։ Եթե նրա երկարությունը 10 անգամ մեծացվի, իսկ լայնությունը 10 անգամ փոքրացվի, որքա՞ն կլինի ստացված ուղղանկյան պարագիծը։

8. Կատարիր գործողությունները.

(6,93 + 1,08) 10 + (9,734 + 11,25) 100 =604,7

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Հաշվիր.

ա) 1,5 + 2,3 = 3,8

բ) 3,7 + 1,4 = 5,1

գ) 12,3 + 1,23 =13,52

դ) 7,84 + 8,9 = 16,74

ե) 125,34 + 12,534 = 137,874

զ) 7,53 + 8,624 =  16,154

2. Կատարիր գումարում.

ա) 38 + 0,56 = 38,56

բ) 7,26 + 11 = 18,26

գ) 0,736 + 25 = 25,736

դ) 8,248 + 10 = 18,248

4. Կատարիր գործողությունները.

(39,63 + 5,7) 100 + (3,565 + 15,001) 10 = 163,906.

5*. Քառակուսու կողմի երկարությունը 7,16 դմ է։ Եթե նրա պարագիծը մեծացնենք 100 անգամ, որքա՞ն կլինի ստացված քառակուսու կողմի երկարությունը։

6*. Որոշիր, թե ինչ օրինաչափությամբ է կազմված հետևյալ աղյուսակը.

Գարուն էր, Աստղիկ տատիկը և Անուշիկ թոռնիկը նստած էին հյուրասենյակում։ Արևը պայծաղ շողում էր, դրսում հիանալի եղանակ էր Անուշիկը ասաց.
— Վերջապես ցուրտ ձմեռը հեռացավ և եկավ ծաղկազարդ գարունը։
— Մի շտապիր, թոռնիկս,դեռ «Պառավի ուլեր»կան,—ասում է տատիկը թոռնիկին
— Ի՞նչ, «Պառավի ուլե՞ր», այդ ի՞նչ է։
— Դա հին զրույց-պատմություն է, ինձ իմ տատիկն է պատմել իսկ իմ տատիկին էլ նրա տատիկը․․․
Կար-չկար, մի խեղճ պառավ կար, որ ունեցած- չունեցածը մի զույգ ուլ էր։ Խեղճ պառավը օրերն էր հաշվում, թե երբ պիտի ուլերին արոտ տանի։ Վերջապես գիժ մարտի վերյին օրն էլ անցավ, և եկավ ապրի;ի 1-ը։ Պառավն ասաց. « Մարտը գնաց, դարդըը գնաց»։ Ուլերին վերցրեց և գնաց մարգագետնին։Այս խոսքերը մարտը լսեց ու շատ բարկացավ, և որոշեց պառավին մի լավ դաս տալ։Գնաց և իր եղբայր ապրիլից պարտքով երեք օր խնդրեց։ Ապրիլը բարի էր և համաձայնվեց։ Այդ երեք օրվա ընթացքում բուք ու բորան արեց և այնպիսի սաստիկ ցուրտ, որ քշեց-տարավ պառավին էլ ուլերին էլ։Այդ օրերը այդպես էլ կոչվեցին՝ «Պառավի ուլեր»։
Ու մինչև օրս էլ քանի դեռ «Պառավի ուլերը» չեն անցել գարունը իր լիիրավ ղեկավարության մեջ չի մտել։
—Խեղճ տատիկ, Խեղճ ուլեր․—տխրեց Անուշիկը։—Շտապելու պատճառով շատ թանկ վճարեց։

1 задание. Выделите обращения.

1. [Аркадина:] Милый сын когда же начало?

Господа начало! Прошу внимания!.. О вы почтенные, старые тени, которые носитесь в ночную пору над этим озером, усыпите нас! (Чехов)

2. Дорогая моя хорошая чистая будьте моей женой! (Чехов)

3. Горе тебе город Казань едет толпа удальцов собирать невольную дань с твоих беззаботных купцов (Лермонтов).

4. Спящий в гробе мирно спи, жизнью пользуйся живущий (Жуковский).

5. Как любил Кавказ мой величавый твоих сынов воинственные нравы (Лермонтов).

6. Кто волны вас остановил, кто оковал ваш бег могучий! (Пушкин)

7. Не зови меня ты воля не зови в поля! (Блок).

8. Приснись мне на лыжах бегущая Сольвейг не дай умереть не увидев тебя! (Прокофьев)

2 задание. Выберите нужную букву.

Зага(д, т)ка, задви(ж, ш)ка, запове(д, т)ь, изги(б, п), изгоро(д,т)ь, изумру(д, т), книголю(б, п), кра(б, п), лоша(д, т)ка, набе(г, к), надба(в, ф)ка, нахо(д, т)ка, обра(з,с), побе(г, к), подогре(в,ф), сороконо(ш, ж)ка, сортиро(ф, в)ка, черте(ж, ш), боро(д, т)ка, босоно(ж, ш)ка, взгля(д, т), дру(г,к), е(т, д)кий, желе(з, с)ка.

3 задание. Запишите глаголы по образцу.

Образец: вить — вьешь, вьют.

Лить, пить, ждать, звать, спать, сидеть.
Лить-льеш-лют
пить-пьешь-пют
ждать-жьдешь-ждут
звать-завешь-завут
спать-спишь-спять
сидеть-сидишь-сидять

4 задание.Образуйте от слов сущ. при помощи суффиксов и выделите их

.-ец/-иц(а):

хлеб, каша, мороз, книга, сюжет, метель

.-ечк/-ичк: блюдо, семя, пуговица, мельница, Соня.
хлебец кашеа морозец книгиц сыужетц

5 задание. Прочитайте текст. Определите его основную мысль.

«Проливной дождь»

Погода стала меняться. Из-за далёкого горизонта неслись и приближались низкие облака. Солнце выглянуло из-за туч, мелькнуло в голубом просвете и исчезло. Потемнело. Налетел резкий ветер. Он зашумел тростником, бросил в воду сухие листья и погнал их по реке. «Дождь пойдёт», — проговорила Нина. Ветер налетает с новой силой, морщит гладь реки, а потом стихает. Зашуршал камыш, и на воде появились кружки от первых капель. Река покрылась пузырьками, когда сплошной полосой хлестнул проливной дождь. Валерка громко закричал: «Бежим, ребята!» Но вот ветер утих, появилось солнце. Редкие капли дождя падали на землю. Они повисали в траве, и в каждой капле отражалось солнце.