• Հ. Թումանյանի «Արև և լուսին»  բալլադից դո՛ւրս գրիր 10 գոյական (ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր), 10 ածական (ինչպիսի՞), 10 բայ(ի՞նչ անել, ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց․․․)։                                                         
•                                                                                       10 գոյական
• Ձայն, տաշտ, կին, խմոր, թեթև, ձյուն, ցերեկ, գիշեր, ապտակ, ապարանք:
•                                                                                        10 ածական
• Ամուր, դյութական, անուշ, փափկահնչյուն, համրընթաց, ձյունափայլ, ճերմակ, քաղցրալուր, հրաշագեղ, գեղեցիկ:
•                                                                                           10 բայ
• Իջավ, լուսացավ, զվարթացավ, նայել, ծակում, տանջվել, գրկում, զրկվում, հունցում, հեռանում:

 

• Գրի՛ր դյութական, ապարանք, անսասան, խավար, ձյունափայլ, համառ բառերի հոմանիշները։ 
•  հմայիչ, սքանչելի
• ապարանք – ամրոց
• դղյակ, պալատ
• անսասան – անշարժ անխախտ
• խավար – մթություն
• մութ, ձյունափայլ – ձյունաշող ձյունացոլ

 

• Բալլադից դո՛ւրս գրիր 5 բարդ բառ և բաղադրիչների բաժանի՛ր։   
• ձյունափայլ – ձյուն+ա+փայլ
• համրընթաց – համր+ընթաց
• քաղցրալուր – քաղցր+ա+լուր
• երկնաբնակ – երկն(երկինք)+ա+բնակ
• փափկահնչյուն – փափկ(փափուկ)+ա+հնչյուն
• Բնութագրի՛ր Արեգակին, Լուսնին և մայրիկին։
• Արեգակը բարի, ամաչկոտ աղջիկ էր։
• Լուսինը համառ, քաջ տղա էր:
• Մայրիկը խիստ էր:

Բալլադը նկարի՛ր, դերերով պատմե՛լ սովորիր։

Կոտորակների գումարումф Դասարանական առաջադրանքներ 1․ Գումարե՛ք կոտորակները 835+935. . 17/35415+815+315. 15/1536127+9127 45/12712+14. 3/478+518. 58/8524+4136. 97/72732+528. 178/44832+118+19. 31/181915+65+1330. 87/3887+54+1114. 84/2873+16+524. 65/242․ ABCDE հնգանկյան մեջ AB=BC=512սմCD=DE=89սմEA=1118սմԳտեք հնգանկյան պարագիծը։ 3․ Պետք էր վերանորոգել 900մ երկարությամբ մի ճանապարհ։ Առաջին մի քանի օրում վերանորոգված ճանապարհահատվածի երկարությունը 180մ էր։ Աշխատանքի ո՞ր մասն էր կատարված, և ո՞ր մասն էր մնացել կատարելու։900։180=5. 1/5(կատարել է)720։180=4. ⅘(մնաց)Տնային առաջադրանքներ1․ Գումարե՛ք կոտորակները147+857 939/73893+1693+10593 159/9334100+116100 150/10013+14 7/121112+318 31/36916+8124 189/481936+4332 2156/56+29 57/54720+1115 65/603128+521 791/5884142+37181 2292/75676+54+1718 121/39 45+1145+760 1721/1260521+1114+928 195/126035+76+1912 201/60532+2148+764 1080/15362․ Քանի՞ վայրկյան են 13 րոպեն 78015 ժամը 54.00018 օրը 1 555 2003․ Հեծանվորդի արագությունը մեքենայի արագության 13-ն է։ Որքա՞ն է մեքենայի արագությունը, եթե հեծանվորդը 50կմ ճանապարհն անցնում է 2ժամում։50:2=25 կմ,ժ25×1,13=25,13 կմ,ժ

136.Կետերը փոխարինի՛ր ձ, ծ կամ ց տառերով:

Փորջ, հարցում, բարձունք, ուրձ, լացակումաց, ընթերցել, քաղցրություն, լռակյաց, հանդիպակաց, լվացք, գնացք, նստվածք, նրբանցք:

139. Կետերը փոխարինի´ր ղ կամ խ տառերով:

Խրոխտ, թուղթ, խեղդել, ծախսել, կմախք, աղբյուր, պղտոր, դժոխք, դրախտ, զմրուխտյա, եղբայր, անվախճան, ողկույզ, մղկտալ, տախտակ, թախտ, աղտոտել:

144. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Նստելու համար մի հարթ տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ) Քամին ամբողջ հարդը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ) Տարբեր ախտեր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ) Փոշիով ու աղտ էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ) Մի ուղտ քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ) Քո արած ուխտ թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)

145. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանի օգնությամբ:

Խոսքս մի՛ ընդհատիր:

Մինչև ե՞րբ պիտի գաղտնի պահես:

Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ ավարտվեց:

Օդանավի ցած գալը ոչ ոք չնկատեց:

Երեխայի նման զվարթ էին ու լիաթոք ծիծաղում: Եղնիկի հորթը մորն էր փնտրում:

147. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ և բառարանով ստուգի՛ր ճի՞շտ ես գրել:

Վերևում՝ համարյա երկնքի տակ, ծնվեցին ջրի կաթիլները: Նրանք լեռների բարձրից, հողի միջից դուրս եկան ու, լույսն իրենց մեջ, ցնծության թիթեռն իրենց վրա, կմկմալով իջան ցած: Լեռն ի վար, ծառերի կողքերով, թփերի արանքներով, զարմանազան խատուտիկ խճաքարերի վրայով գալիս էին կաթիլները: -Ինչքա՜ն քաղցր եք,- ասում էին նրանց մամուռները:

Հայրենիքում

Եղիշե Չարենցի «Հայրենիքում» բանաստեղծությունը անգի՛ր սովորիր, կատարի՛ր բանաստեղծության տակ գտնվող առաջադրանքները:

Ձյունապատ լեռներ ու կապույտ լճեր։
Երկինքներ, որպես երազներ հոգու։
Երկինքներ, որպես մանկական աչեր։
Մենակ էի ես։ Ինձ հետ էիր դու։

Երբ լսում էի մրմունջը լճի
Ու նայում էի թափանցիկ հեռուն —
Զարթնում էր իմ մեջ քո սուրբ անուրջի
Կորուստը այն հին, աստղայի՜ն, անհո՜ւն։

Կանչում էր, կանչում ձյունոտ լեռներում
Մեկը կարոտի իրիկնամուտին։
Իսկ գիշերն իջնում, ծածկում էր հեռուն
Խառնելով հոգիս աստղային մութին․․․

Առաջադրանքներ

• Կապուտով նշված բառերը բաղադրիչների (մասերի) բաժանի՛ր   (այսպես. աստղային — աստղ+ային, ածանցավոր բառ):

Ձյունապատ – ձյուն + ա + պատ, բարդ բառ

մանկական – մանուկ + ական, ածանցավոր բառ

աստղայի՜ն –  աստղ+այի՜ն, ածանցավոր բառ

անհո՜ւն – ան + հուն, ածանցավոր բառ

ձյունոտ – ձյուն + ոտ, ածանցավոր բառ

իրիկնամուտին – իրիկն + ա + մուտ, բարդ բառ

• Կարմիրով գրված բառերը բացատրի՛ր:

աչեր – աչքեր

մրմունջ – մեղմ՝ ցածր ձայն

անուրջ – երազ

• Բանաստեղծության միջից դո՛ւրս գրիր 5 գոյական (ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր), 5 ածական (ինչպիսի՞), 5 բայ(ի՞նչ անել, ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց․․․)։

Գոյական – աչեր, լեռներ, լճեր, երկինքներ, երազներ

Ածական – ձյունապատ, կապույտ, մանկական, հին, աստղային

Բայ – Կանչել, իջնել, ծածկել, խառնել, լսել

Вставьте, где нужно, пропущенные буквы.

Наступило ранняя весна. 2. Весеннее солнышко согрело землю. 3. Зимнее
белое одеяло растаяло, и земля надела своё весеннее платье. 4. Из-под снега
выглянул подснежник. 5. Перелётные птицы прилетели из тёплых стран. Мальчики повесили на деревья скворечники. Девочка подарила маме подарок.

Запишите предложения в таком порядке, чтобы получился рассказ.

Прилетели птицы. Люди стали чаще улыбаться. Природа проснулась и
ожила. С земли еще не сошёлся снег. Сосульки на домах начали плакать. Зажурчали веселые ручейки. На ясном небе засияло ослепительные солнце. На
газонах из-под снега уже проглянула земля. Растаяли тучи, и небо стало голу­бым. Пришла весна, долгожданная и всеми любимая! Весна пришла в город.

Мой отец уехал работать в колхоз. Мама сказала:
— Когда запахнет весной, мы тоже поедем.
А я и не знаю, чем пахнет весна. Не запомнил с прошлого года.
Вот стало солнышко пригривать, сосульки плачут на крышах. Небо высокое и голубое.
Я говорю:
— Пахнет весной?
— Нет, — отвечает мама. — Весна только ещё улыбнулась. Рано!
Вот уже снег сделался грязный, забулькали ручьи на дорогах. Воробьи трещат целыми днями. Откроем форточку — на улице шум весенний.
Я говорю:
— Пахнет весной?
— Heт отвечает мама. — Весна ещё только голос подаёт. Рано!
Наконец растаял в городе почти весь снег. Уже тепло. На перекрёстке весенними цветами торгуют.
Мама купила букетик подснежников. Они синенькие такие, на коротких ножках. Их не срезали даже, а выдёргивали из земли прямо с луковками и корешками.
Мама понюхала подснежники и говорит:
— Вот теперь настоящей весной запахло… Пора ехать!
Я тоже понюхал. Оказалось, пахнут подснежники совсем не цветами. И не зелёной травой да листьями.
Обыкновенной землёй пахнет весна.

Մթնոլորտի տաքացումը: Երկիր մոլորակի լույսի և ջերմության հիմ­նական աղբյուրն Արեգակն է: Արեգակից ստացվող ջերմության շնորհիվ՝ սկզբից տաքանում է երկրագնդի մակերևույթը, և ապա՝ այդ ջերմությունը հաղորդվում է մթնոլորտին: Արեգակի ճառագայթներն ազատ անցնում են օդի միջով, և այն գրեթե չեն տաքացնում: Պատճառն այն է, որ օդն ապակու նման թափանցիկ է: Ե­թե տանը կամ դասարանում շոշափեք պատուհանից ներս ընկած ճառա­գայթների տակ գտնվող առարկաները` նստարանը, աթոռը, սեղանը, պա­յուսակը և այլն, ապա կզգաք, որ դրանք տաք են: Սակայն պատուհանի ա­պակին, որով անցնում են ճառագայթները, նույն պահին սառն է:

Երկրի մակերևույթից ինչքան բարձրանում ենք դեպի վեր, այնքան օ­դի ջերմաստիճանը նվազում է: Հայտնի է, որ ներքնոլորտի ստորին շերտե­րում յուրաքանչյուր 1 կմ բարձրանալիս օդի ջերմաստիճանը նվազում է միջինը 5-6 °C-ով: Օրինակ՝ եթե ծովի մակարդակին օդի ջերմաստիճանը +24 ⁰C է, ապա ծովափին գտնվող 2 կմ բարձրությամբ լեռան գագաթին նույն պահին կլինի +14 ⁰C (24 ⁰C — 2 x 5 ⁰C = 14 ⁰C):

Օդի ջերմաստիճանի չափումը: Օդերևութաբանական կայանում օդի ջերմաստիճանը չափում են ստվերում՝ ջերմաչափով, որը տեղադրված է փայտից պատրաստված հատուկ տնակում: Տնակը տեղադրում են գետնից 2 մ բարձրության վրա, որպեսզի Երկրի մակերևույթին գտնվող առարկաների ջերմությունը չազդի ջերմաչափի ցուցմունքի վրա:
Օդի ջերմաստիճանը չափում են օրական 8 անգամ՝ 3 ժամը մեկ:
Օդի օրական միջին ջերմաստիճանը հաշ­վում են հետևյալ կերպ: Ենթադրենք՝ օրվա ըն­թացքում կատարված 8 չափումից ստացվել են հետևյալ արդյունքները՝ 0⁰, -2⁰, -4⁰, +1⁰, +4⁰, +10⁰, +5⁰, +2⁰C: Այս չափումներից առանձին-առանձին հաշվում ենք դրական ջերմաս­տիճանների գումարը՝ +22 ⁰C, և բացասական ջերմաստիճանների գումարը՝ -6 ⁰C, այնուհետև (22 — 6) տարբերությունը բաժանում չափումների թվին՝ 8-ի՝ (22 — 6) : 8 = +2⁰C: Այսպիսով՝ այդ օրն օդի միջին ջերմաստիճանը +2 ⁰C է:
Նույն ձևով հաշվում են ամսական և տարեկան միջին ջերմաստիճան­ները:
Օրվա ընթացքում օդի ամենացածր ջերմաստիճանն անամպ օրերին դիտվում է վաղ առավոտյան՝ արևածագից առաջ, իսկ ամենաբարձրը՝ կե­սօրից 2-3 ժամ հետո:
Մայրամուտից հետո Երկրի մակերևույթը, ամբողջ գիշեր ջերմություն չստանալով, սառում է: Արևածագից սկսած՝ օդը նորից տաքանում է, և ժամը 14-15-ին դիտվում է օդի ամենաբարձր ջերմաստիճանը: Պատճառն այն է, որ սկզբից տաքանում է Երկրի մակերևույթը, ինչից հետո նոր միայն՝ ջերմությունն աստիճանաբար հա­ղորդվում է մթնոլորտին, որը 2-3 ժամ ուշացու­մով է տաքանում:
Ջերմության բաշխումը Երկրի վրա: Երկ­րագնդի վրա Արեգակից ստացվող ջերմութ­յունը բաշխվում է խիստ անհավասարաչափ: Դա պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ աշխարհագրական տարբեր լայնություն­ներում Արեգակի ճառագայթները տարբեր անկ­յան տակ են ընկնում Երկրի մակերևույթի վրա:
Երկրագնդի ցածր լայնություններում, մաս­նավորապես՝ հասարակածի վրա, ճառագայթներն ընկնում են հիմնակա­նում ուղղահայաց, և այդ պատճառով այս լայնություններն ավելի շատ ջերմություն են ստանում:
Դեպի բարձր լայնություններն Արեգակի ճառագայթների կազմած անկյունը  Երկրի մակերևույթի հետ աստիճանաբար փոքրանում է, իսկ բևեռներում գրեթե շոշափում է: Ուստի այս լայնություններն Արեգակից ա­վելի քիչ ջերմություն են ստանում, և ցուրտ է լինում:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչո՞ւ օդն անմիջապես չի տաքասում Արեգակի ճառագայթներից:Արեգակից ստացվող ջերմության շնորհիվ՝ սկզբից տաքանում է երկրագնդի մակերևույթը, և ապա՝ այդ ջերմությունը հաղորդվում է մթնոլորտին:
2. Ներքնոլորտում ըստ բարձրության ինչպե՞ս է փոխվում օդի ջեր­մաստիճանը: Ներքնոլորտի ստորին շերտե­րում յուրաքանչյուր 1 կմ բարձրանալիս օդի ջերմաստիճանը նվազում է միջինը 5 6 °C-ով:
3. Ինչո՞ւ երկրագնդի տարբեր լայնություններ տարբեր քանակությամբ ջերմություն են ստանում Արեգակից: Ինչքան արեգակի ճառագայթի երկրի հետ կազմած անկյունը փոքր է, այնքան օդի ջերմաստիճանը սառն է, իսկ ինչքան մեծ է, այքան օդի ջերմաշտիճանը տաք է:
4. Երևանում օդի ջերմաստիճանը +25°C է: Հաշվեք, թե նույն պահին օդի ջերմաստիճանը որքա՞ն կլինի Արագածի գագաթին, եթե վերջինս Երևանից բարձր է մոտ 3 կմ: 10°C,,,,,,,,,,,,
5. ,

Ահա եկավ գարունը ամեն մարդու սրտում բերելով նոր շունչ։Գարնանը երբ նայում էս անցորդներին կարծես բոլորը ուզում են գոռալ.

֊Հե՜յ, ջա՜ն գարուն, բարով ես եկել։

Գարնանը սկսում են ծաղկել ծառերն ու ծաղիկները , ամենուր շողշողում է արևը,բուրում է գեղեցիկ ծաղիկների բույրը։Գարնանը կարծես թռչունները իրենց ծլվլոցոցով երգում են.

֊Հե՜յ, ջա՜ն գարուն, բարով ես եկել։

Հողի մեջից ձնծաղիկը բարձրացնելով իր գլուխը ուրախ, ուրախ արթնանլով ձմռան սառը ու խոր քնից երգում է .

Հե՜յ,ջա՜ն գարուն բարով ես եկել։

Գարունը ամենքիս ուրախացնում ու ջերմացնում է։Գարնանը այնքան բարություն ու գույներ կան։Բոլորի աչքերը փայլում է գարնան գալուց ։